Ang napansin ko sa Bali, medyo napag-iwanan
na sila sa sabong kung ikukumpara sa atin. Kulang na kulang kasi sila sa mga gamot,
suplemento at gamefowl feeds. Nag-aangkat sila sa atin, pero mahal na ang
presyo pagdating doon. Samantalang sa atin ay napakaraming mga kumpanya na nagninegosyo
na may kinalaman sa manok-panabong. Bukod dito ay ‘di rin ganun ka-moderno ang
kanilang sistema sa pag-aalaga ng manok. Hindi kagaya sa atin na very
scientific na ang pag-aalaga. Ni wala nga silang magasin at tv show sa sabong. Nakapako
pa rin sila sa samu’t saring pamahiin. Marami
pa rin namang ganito sa atin na nakakapit sa mga lumang paniniwala. Pero sa
kanila, mukhang ‘di na gaanong umusad pa. ‘Di rin naman natin ito puwedeng
kuwestiyunin dahil baka bahagi na ito ng kanilang tradisyon. Kapag nagsasabong
nga sila ay nakasuot pa sila ng sarong at may mga takip pa sa ulo na tinatawag
nilang ‘udang’.
Idagdag ko na rin na mangilan-ngilan lang ang
kanilang mga linyada roon. Uso sa kanila ang Peruvian, Asil pati na rin ang Kanching chicken na katumbas ng
native chicken sa atin. Pero ang maganda, mayroong mga taga-Bali na nag-iimport
ng manok dito sa Pilipinas kaya’t darating din ang araw na magagaya rin sila sa
atin. Kaya’t huwag magtataka kung nakapasok na rin sa kanila ang mga Western
fowls. Ang ibang farm nga doon, ang set up ay nai-pattern na rin sa atin. Hindi
naman ito nakapagtataka dahil may mga kababayan tayo na nagtatrabaho bilang
handler doon. Mataas ang tingin o respeto ng mga breeder sa mga Pilipinong
magmamanok. Alam kasi nilang marami tayong teknik na maibabahagi sa kanila.
Siyempre, iba ang rules nang
pasabong sa Bali, dito kasi sa atin kung sino ang huling tumuka ay ‘yun ang
panalo. Samantalang sa kanila kung aling manok ang unang sumayad ang tuka sa
lupa ay talo na agad kahit malakas pa ito tapos wasak na ang kalaban. Kung
titingnan din, parang magulo ang kanilang pasabong. Mayroon silang ruweda, pero
puno ng tao at mga sultador. Magulo pero masaya ‘ika nga!
Tapos iba rin ang tari nila na
tinatawag nilang ‘Surat knife’ na ‘di na ginagamitan pa ng sapin. Tinatalian
lang na parang gantsilyo ang tari.
Bagama’t ganun ang kanilang
pasabong, hindi natin sila puwedeng maliitin. Pagdating kasi sa pustahan, ang
lalakas nilang tumaya. Kung sasabayan mo sila, naku mamumulubi ka lalo na’t
hindi naman tayo milyonaryo. Puwede siguro kung kagaya tayo ng ilang mga
big-time na sabungero sa atin na kung tumaya ay parang wala ng bukas, hehe.
Wish ko lang, sana makabalik ulit
ako sa Bali, Indonesia dahil kakaiba talaga ang experience sa sabong roon.
Kapag nakabalik ako, mag-iinterbyu ako ng mga breeder o ‘di-kaya’y idu-dokumento ko ito para
maibahagi sa aming blog at Facebook fan page. Kung hindi man sa Bali, puwedeng
sa ibang bansa basta mayroong sabong. Sana ay may mag-sponsor uli sa aking
biyahe sa tulong uli ng Supermedz…
Maaring kontakin si Makuri Makuru
sa numerong 0915-577-9379 at 0949-121-2050.